In ‘Goed verhaal, lekker kort’ krijgen taalverschijnselen hun welverdiende portie aandacht in een goed, maar lekker kort verhaal. Deze keer: positiviteitsgoeroe NS.
Afgelopen week besloot de NS minder treinen te laten rijden. Er werd namelijk sneeuw verwacht. Enkele Facebook-reacties: ‘Stelletje hufters de ligt geen vlok sneeuw..Check voortaan alles ff goed!’, en: ‘Toen mijn man nog bij NS werkte reden de treinen altijd. Ook al lag er een meter sneeuw. Zielig dat dat niet meer kan.’
Velen zouden moedeloos worden van dit soort opmerkingen. De NS niet. Iedereen die reageert op een post van de NS kan rekenen op een immer positief gestemd antwoord van een medewerker. De NS laat zich niet snel op de kast jagen. Altijd blijven lachen, is het motto. Treinen op tijd laten rijden is voor de NS een uitdaging, maar positieve framing, daar is de spoorwegmaatschappij verdraaid goed in.
Neem de naam van de treinen. Tot 2012 heette een trein die bij elk station stopte een ‘stoptrein’. Hierdoor lag de nadruk op het stilstaan van de trein. Dat moest anders, besloot de NS. ‘Stoptrein’ werd ‘sprinter’. Nu was duidelijk dat de trein bewoog! En dat doet het beter in de marketing. Ditzelfde geldt voor het vermijden van de term ‘vertraging’. Nooit zal je de NS horen omroepen dat een trein te laat is. Je hoort alleen wanneer de trein vertrekt. Dat dit ook vandaag weer later is dan gepland, daar zwijgt de NS liever over.
Het spoorwegbedrijf spreekt ook liever van een ‘aangepaste dienstregeling’ dan toe te geven dat er minder treinen rijden. ‘Aangepast’ is namelijk lekker neutraal. Eigenlijk betekent ‘aangepast’ helemaal niets. Je weet alleen dat er iets is veranderd in de dienstregeling. Wat er is veranderd, is een grote verrassing. Misschien rijden er juist méér treinen! Of misschien is de trein tussen Maastricht en Den Bosch plots afgeschaft en heeft de NS ervoor gekozen hier iedereen per kameel te vervoeren. Of misschien worden er bij een flinke sneeuwval van 1 centimeter voortaan sleehonden ingezet. Misschien is de conducteur vervangen door een dansmarieke, en de machinist door een yogalerares. Je weet het niet. Alles is onzeker.
Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik minder naïef ben dan ik lijk. Ik trap er niet meer in, in de ‘aangepaste dienstregeling’. Keer op keer stapte ik vol verwachting het perron op, om er daar achter te komen dat de verrassing van de dag alwéér een kleiner aantal treinen was. Dan gaat de lol er voor mij toch een beetje af. De NS zelf lijkt de ‘aangepaste dienstregeling’ nog steeds als een zegen voor de mensheid te zien. Zie bijvoorbeeld onderstaand bericht, dat afgelopen week op de site van de NS verscheen:
‘Omdat voor morgen, 30 januari, sneeuwval wordt verwacht, nemen NS en ProRail het zekere voor het onzekere en passen de dienstregeling aan. Ondanks deze aanpassing kan het winterse weer leiden tot extra hinder voor treinreizigers.’
Waarom het woord ‘Ondanks’? ‘Dankzij’ of ‘Door’ had mij hier passender geleken. Nee, ook dit bericht weet de NS positief te framen. Wij, reizigers, moeten de grote weldoener NS op onze blote knieën danken dat de dienstregeling is aangepast. Want het is toch ook puur genieten dat je buiten de coupé, naast de wc, tussen meerdere onbekende medereizigers met zweetoksels, ochtendgeuren en natgeregende jassen ingeklemd mag staan, omdat er minder treinen rijden?