Als onderdeel van de research master Historical Studies brengt Vincent Veerbeek een semester door in Riverside, Californië, om onderzoek te doen naar de grijze gebieden van de Amerikaanse geschiedenis. Op ANS-Online doet hij maandelijks verslag van zijn indruk van de Verenigde Staten, een land dat altijd blijft verbazen. Is Amerika echt zo vreemd als we in Nederland denken, of valt het allemaal wel mee?
Een reis door de Verenigde Staten plannen is een beetje als een bezoek aan een snoepwinkel: een uitgestrekt continent met vijftig staten, elk met een eigen geschiedenis en cultuur. De diversiteit die vandaag de dag beeldbepalend is, heeft echter ook een prijs. Het land dat we nu kennen had nooit kunnen bestaan zonder de onderdrukking en uitroeiing van inheemse bevolkingsgroepen. Daarom heb ik er tijdens mijn reis door het Noordwesten en het Zuidoosten deze maand op gelet hoeveel er te zien is van het feit dat de VS zich op grond bevinden die is gestolen van de oorspronkelijke inwoners. Het antwoord was zoals verwacht bar weinig. Wie denkt immers bij Los Angeles aan het inheemse Tongva-volk, bij Las Vegas aan de Paiute of bij New Orleans aan de Houma en Chitimacha?
Deze onwetendheid is des te interessanter omdat Amerikanen dol zijn op geschiedenis. Vooral oostelijke steden staan vol met prominente informatieborden. Verwacht hier echter geen diepgravende analyses maar knullige feitjes als een hotdogrestaurant dat toevallig honderd jaar oud is. Zodoende is het niet verwonderlijk dat Amerikanen de ballen snappen van hun eigen land, zeker wat betreft de bijna zeshonderd inheemse bevolkingsgroepen die nog altijd een aparte politieke status hebben. Hun verhalen zijn zo onbekend bij veel Amerikanen dat de kenniskloof niet met een of twee bordjes te overbruggen is. Af en toe worden de oorspronkelijke bewoners wel bij naam genoemd of staat ergens een verdwaald standbeeld, maar dit gebeurt vooral bij musea en op universiteiten. Een plek waar mensen met de neus op de feiten worden gedrukt is er zeker in de steden niet. Daar lijkt het verleden heel ver weg te zijn en de modern inheemse bevolking nog verder, zelfs al leeft bijna driekwart van hen inmiddels in steden. Als ik Amerikanen vertel over mijn onderzoek naar hun eigen geschiedenis krijg ik vaak lege blikken en oppervlakkige reacties als ‘very interesting’. Het is makkelijk om moedeloos te worden van de manier waarop Amerikanen hun verleden vermijden.
‘Erkenning van historische misstanden zal de wereld niet van de ene op de andere dag veranderen.’
Toch heb ik inmiddels een klein beetje hoop dat ook in dit land een zeker historisch bewustzijn kan groeien, zo ontdekte ik in Montgomery, Alabama. In deze slaperige stad in een uithoek van het land lopen genoeg mensen rond die geloven dat de Burgeroorlog een noordelijk complot was dat niets met slavernij te maken had. Uitgerekend hier is sinds 2018 een indrukwekkend monument te vinden dat de behandeling van Amerikanen van Afrikaanse afkomst zonder gêne presenteert. Het vertelt hun verhaal en nodigt bezoekers uit om een wandeling te maken tussen meer dan achthonderd massieve blokken die elk staan voor een gebied waar een of meerdere zwarte Amerikanen zijn vermoord bij lynchings, racistische geweldsincidenten bedoeld om angst te zaaien. Door de manier waarop het monument is vormgegeven, worden bezoekers niet alleen voorgelicht, maar biedt de plek ook een ervaring die dit verleden persoonlijk en relevant maakt.
Natuurlijk maakt één monument nog geen zomer. Negatieve reacties op een dergelijk monument waren zo diep in het oude Zuiden eigenlijk onvermijdelijk, maar die doen niets af aan de kracht van het monument zelf. Het zou bovendien niet de eerste keer zijn dat dit stadje geschiedenis schrijft. Zelfs wie nog nooit bij het bestaan van Montgomery heeft stilgestaan zal de namen ‘Rosa Parks’ en ‘Martin Luther King’ kennen. Het zijn namen die toen en nu hoop uitstralen. Namen die een geaccepteerd onderdeel van de Amerikaanse geschiedenis zijn geworden en veel aandacht krijgen. Erkenning van historische misstanden zal de wereld niet van de ene op de andere dag veranderen, maar je moet ergens beginnen. Een open discussie over de positie van inheemse groepen is een stuk verder weg, maar wat nu voor het racisme en geweld jegens zwarte Amerikanen kan, is misschien in de nabije toekomst ook mogelijk voor het “vergeten” lijden van andere bevolkingsgroepen.
