In deze rubriek staat iedere editie een ander issue centraal dat de gemoederen flink bezighoudt. Deze editie: het minimumjeugdloon.
In april vorig jaar stemde de Tweede Kamer unaniem in met het afschaffen van het minimumjeugdloon vanaf 21 jaar. Op 26 januari van dit jaar gingen ook alle Eerste Kamerleden akkoord met deze herziening van de Wet minimumloon (Wml). De actiegroep Young & United, die veel demonstraties organiseerde om een afschaffing te bewerkstelligen, behaalde hiermee een groot succes. Volgens de actiegroep is het niet eerlijk dat alle volwassenen dezelfde kosten hebben, maar niet allemaal een volwassen loon krijgen. Tegenstanders vrezen echter dat de werkeloosheid onder jongeren door de nieuwe wet flink zal oplopen.
De afschaffing zal stapsgewijs worden ingevoerd. Per 1 juli 2017 hebben 22-jarigen recht op een volwassen minimumloon en in 2019 geldt dit vanaf 21 jaar. De nieuwe wetgeving is voor sommige partijen, waaronder de SP, niet voldoende. De partij pleit voor een afschaffing van het minimumjeugdloon vanaf 18 jaar. ANS vraagt zich daarom dit keer af: moet het volwassen minimumloon al vanaf 18 jaar gelden?
Pieter Verhoog, directeur Sociale Zaken bij Detailhandel Nederland
‘Toen het Wetsvoorstel herziening Wml bij de Tweede Kamer lag, heeft Detailhandel Nederland hierover gesproken in de Kamer. Wat ons betreft moet de overheid niet afstappen van het minimumjeugdloon. Wij snappen de wens van jongeren om meer te verdienen, maar oplossingen moeten met name worden gezocht in de contractvorm. Jongeren hebben nu een punt als ze zeggen: ‘Het is heel vervelend; we krijgen drie contracten, werken niet meer dan twaalf uur en als het rustig is, worden we naar huis gestuurd.’ Dat is een slechte zaak en ik denk dat jongeren vooral moeten streven naar meer contractzekerheid. Op die manier kunnen jongeren langer werken en krijgen ze meer baanzekerheid.
‘De overheid moet zich bovendien niet met de kwestie bemoeien. Het beeld dat alle jongeren in het minimumjeugdloon worden gestopt, klopt namelijk niet. Als iemand bijvoorbeeld kiest voor een baan in de detailhandel, kan hij heel jong bedrijfsleider zijn. Hij verdient dan echt meer dan het minimumloon. Wij willen de kwestie aan de branches overlaten; die kunnen inschatten wat haalbaar is. De supermarkten hebben bijvoorbeeld zelf besloten om het volwassen minimumloon, voordat de wet er was, eerder in te laten gaan. De overheid moet het loon niet algemeen verhogen. Dat leidt tot extra kosten voor werkgevers en wij zijn bang dat de jeugdwerkeloosheid daardoor toeneemt. Voor de stabiliteit in het land zou het ook niet goed zijn om het beleid terug te draaien. Stop na de afschaffing van het minimumjeugdloon vanaf 22 jaar en houd het dan eerst eens een jaar of tien zo.’
‘Wij vinden het niet kunnen dat iemand puur en alleen vanwege zijn leeftijd minder betaald krijgt.’
Marjelle Boorsma, Algemeen Bestuurslid bij FNV Jong
‘Wij willen het liefst dat iedereen vanaf 18 jaar een volwassen minimumloon krijgt. In de huidige situatie zien wij een vorm van leeftijdsdiscriminatie. Vanaf 18 jaar ben je volwassen en moet je alles zelf betalen: ziektekosten, huur en misschien ook wel je studie. Wij vinden het niet kunnen dat iemand puur en alleen vanwege zijn leeftijd minder betaald krijgt. In Nederland wil men dat iedereen gelijke kansen heeft. Dan is het oneerlijk dat je tot 21 jaar een jeugdloon krijgt, terwijl je net zo capabel bent als iemand die ouder is.
‘Bovendien is studeren al duur genoeg, en met het leenstelsel wordt het alleen maar duurder. Nu hebben jongeren soms twee baantjes naast hun studie om rond te komen. Als ze meer betaald zouden krijgen voor één baan zou die andere baan vrijkomen voor iemand anders. Hierdoor ontstaat dus weer werkgelegenheid voor andere jongeren.
‘Concurrentie op leeftijd onder jongeren moet ook worden voorkomen. Ik ben ervan overtuigd dat je een beter verdeelde arbeidsmarkt krijgt op het moment dat de lonen relatief gelijk zijn tot 18 jaar en iedereen vanaf 18 jaar het minimumloon krijgt. Hiervan zouden niet alleen jongeren, maar ook ouderen profiteren. Heel veel ouderen zijn werkeloos en kunnen niet aan de slag, omdat ze te duur zijn. Dat in de supermarkt bijvoorbeeld alleen jongeren met een bijbaantje werken, is eigenlijk heel gek.’
‘Wanneer het minimumjeugdloon vanaf 18 jaar zal worden afgeschaft, sluit ik een werkgelegenheidseffect niet uit.’
Agnes Akkerman, Hoogleraar Arbeidsmarkt Instituties en Arbeidsrelaties aan de Radboud Universiteit (RU)
‘Iedereen vanaf 18 jaar heeft wel dezelfde plichten, maar niet dezelfde rechten. Dat is eigenaardig. Je bent dan volwassen en moet bijvoorbeeld zelf je ziektekostenverzekering betalen. Waarom krijg je dan nog wel een ander loon dan de meeste volwassenen? Oorspronkelijk is het idee altijd geweest: mensen die nieuw zijn op de arbeidsmarkt zijn minder productief, omdat ze nog veel moeten leren. Dat is vervolgens gekoppeld aan leeftijd, want als je jong bent, kun je nog niet veel werkervaring hebben. Op zich zit daar wel iets in, maar het is de vraag of leeftijd altijd correleert met arbeidsproductiviteit. Je kunt je afvragen hoe lang iemand minder productief blijft en of iemand op zijn verjaardag opeens productiever wordt. Dat het minimumjeugdloon nu is afgeschaft vanaf 21 jaar vind ik dus passend; het verschil tussen iemand van 21 en 23 is naar mijn idee niet meer te beredeneren.
‘Wanneer het minimumjeugdloon vanaf 18 jaar zal worden afgeschaft, sluit ik een werkgelegenheidseffect niet uit. Hoe dit uit gaat pakken, valt heel moeilijk in te schatten. Je moet dan bijvoorbeeld weten voor hoeveel 18- tot en met 20-jarigen dit een verhoging betekent. Bovendien is het onzeker wat werkgevers gaan doen. Als zij 17-jarigen in plaats van 18-jarigen gaan aannemen, neemt de totale werkgelegenheid niet af. Daarnaast is het mogelijk dat werkgevers kiezen voor 23-jarigen, omdat deze dan ongeveer even duur zijn als jongeren van 18. Dan neemt de werkgelegenheid van de groep 23-jarigen natuurlijk weer toe. Verschuivingen zullen hoe dan ook plaatsvinden.’