Home Opinie & AchtergrondHet Issue Het Issue: Turkije

Het Issue: Turkije

door Redactie

In deze rubriek staat iedere editie een ander issue centraal dat de gemoederen flink bezighoudt. Deze editie: de invloed van de mislukte couppoging in Turkije op de Turkse gemeenschap in Nederland.

Tekst: Vince Decates en Chiel Nijhuis
Illustratie: Jim Burgman

Dit artikel verscheen eerder in de tweede editie van ANS.

Tanks in de straten, straaljagers boven Ankara en militairen die bruggen in Istanboel blokkeren; in de nacht van 15 op 16 juli probeerde een factie binnen het Turkse leger de macht in Turkije te grijpen. Omdat grote groepen van de bevolking uit protest de straat op gingen, lukte het de coupplegers niet de regering omver te werpen. Geschat wordt dat tijdens de couppoging 256 mensen zijn omgekomen. De staatsgreep was nog in volle gang toen de Turkse president Recep Tayyip Erdogan geestelijk leider Fethullah Gülen ervan beschuldigde aanstichter te zijn van het geweld. Van belang is dat tegen de achtergrond van de couppoging meespeelt dat Erdogan en Gülen tot 2013 samenwerkten. Erdogan had de Gülenisten nodig om grip te krijgen op de Turkse staat. Na de couppoging voerde Erdogan een groot aantal zuiveringen door binnen het Turkse staatsbestel. Meer dan honderdduizend vermeende Gülenisten verloren hun baan of werden gearresteerd. De onrust die door de mislukte staatsgreep is ontstaan, is niet beperkt gebleven tot Turkije; ook in Nederland zijn groepen binnen de Turkse gemeenschap lijnrecht tegenover elkaar komen te staan. Daarom vraagt ANS zich dit keer af: hoe denken betrokkenen over de invloed van de couppoging op de Turkse gemeenschap in Nederland?

illustratie ANS

Ahmet Kaya, buitenpromovendus aan de RU op het gebied van meervoudige identiteiten en loyaliteiten
‘De situatie in Nederland is uit de hand gelopen, omdat al tijdens de coup in Turkije een schuldige aangewezen werd door de Turkse overheid: de Gülen-beweging. De heftige reacties van Turkse Nederlanders werden grotendeels veroorzaakt door de liefde voor het vaderland en de emotie over de gebeurtenissen in Turkije als gevolg van de mislukte couppoging.

‘Met die opmerking wil ik echter geen kant kiezen. Ik positioneer mijzelf meer in een grijs gebied, dat volgens veel Turken niet meer bestaat. Ik veroordeel de coup dan ook ten zeerste. Als er veranderingen komen in Turkije, moeten deze via een democratisch proces plaatsvinden.

‘Als er veranderingen komen in Turkije, moeten deze via een democratisch proces plaatsvinden.’

‘Belangrijk is dat Turkse Nederlanders zich gaan gedragen naar de normen en waarden van de democratische samenleving. Het probleem ligt in Turkije en dit kunnen we in Nederland niet oplossen. We kunnen er wel voor zorgen dat mensen hier in dit land beter met elkaar omgaan. Niet alleen binnen de Turkse gemeenschap, maar in de hele samenleving moet meer ruimte voor empathie komen. Nu heerst een sterk anti Erdogan gevoel in de gehele Nederlandse maatschappij, waardoor veel gebeurtenissen in Turkije en Nederland niet goed worden begrepen. De reacties op wat er in Turkije gebeurt moeten echter wel wenselijk blijven binnen een democratische maatschappij. Bedreigingen, uitsluiting of aanslagen zijn uit den boze. We moeten er voor zorgen dat het onderlinge gesprek tussen Turkse Nederlanders weer op gang komt.’

Hakan Büyük, eindredacteur van de Nederlandstalige Turkse krant Zaman Vandaag
‘De tegenstellingen tussen de verschillende groepen binnen de Turkse samenleving waren op de achtergrond al langer aanwezig. Door de couppoging zijn deze tegenstellingen blootgelegd. De spanningen in Turkije hebben ook invloed op de Turkse gemeenschap in Nederland. Sinds de couppoging is in Nederland al meer dan honderd keer aangifte gedaan wegens bedreiging van Gülenisten door Erdogan-aanhangers. In de nasleep van de couppoging zijn er hier ook aanslagen gepleegd. Bij enkele gebouwen van stichtingen gelieerd aan Gülen is bijvoorbeeld brandgesticht. Daarnaast worden onze journalisten bedreigd omdat wij ten onrechte als Gülen-krant worden gezien. Dit zorgt voor veel spanning rondom artikelen van Zaman Vandaag over de couppoging.

‘Het komt voor dat een vader van een gezin Erdogan steunt, terwijl zijn zoon een aanhanger van Gülen is.’

‘Deze spanningen zijn niet alleen voelbaar tussen verschillende bevolkingsgroepen binnen de Turkse gemeenschap in Nederland. Turks-Nederlandse families worden er ook door verscheurd. Het komt namelijk voor dat een vader van een gezin Erdogan steunt, terwijl zijn zoon aanhanger van Gülen is. Men kan zich afvragen of de verdeeldheid binnen de Turkse gemeenschap ooit zal verdwijnen. Recentelijk zijn er in Turkije weer vijftigduizend mensen door de Turkse overheid ontslagen. De harde maatregelen die de Turkse regering na de couppoging heeft getroffen, worden weken later nog steeds doorgezet. Vanwege de sterke band die Turken in Nederland met Turkije hebben blijven de verhoudingen ook in dit land op scherp staan.’

Erik-jan Zürcher, hoogleraar Turkse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden (UL)
‘Het conflict tussen Gülen en Erdogan speelt al sinds 2013, toen Gülen beschuldigingen van corruptie uitte aan het adres van Erdogan. Na de couppoging is deze strijd verder opgelaaid. Dit conflict is overgewaaid naar de Turkse gemeenschap in Nederland doordat grote groepen Turkse Nederlanders in contact staan met Turkije via de moskee en de Turkse media. Ook hebben veel Turkse Nederlanders nog familie in Turkije met wie zij nauwe banden onderhouden.

‘Westerse landen, zoals Nederland, worden door de Turken vaak gewantrouwd, omdat deze landen weinig begrip hebben voor de situatie in Turkije.’

‘Zowel Erdogan-aanhangers als Gülen-aanhangers zijn conservatieve, nationalistische Turken. Het gaat dus om een conflict binnen deze groep. De seculiere Turken en andere minderheden staan hier enigszins buiten. Westerse landen, zoals Nederland, worden door de Turken vaak gewantrouwd, omdat deze landen weinig begrip hebben voor de situatie in Turkije. De Turkse overheid speelt in op dit wantrouwen om Gülen-aanhangers ook buiten de eigen staatsgrenzen op te jagen. De Turkse overheid betitelt de Gülen-beweging als een terroris- tische organisatie. In Nederland worden ook enkele Gülenistische organisaties door de Turkse overheid als terroristisch bestempeld.’

De situatie in Turkije zelf
De relatie tussen de aanhangers van de AK-Partij van Erdogan en de Gülenisten is al sinds 2013 gespannen. In dat jaar werd Erdogan, ton nog premier, door Fethullah Gülen beschuldigd van corruptie. Hierdoor ontstond een breuk binnen de Soennitische gemeenschap, die de meerderheid van de Turkse bevolking uitmaakt. Dit is niet het enige probleem waar Turkije mee te maken heeft. Het land kent namelijk geen etnische of religieuze eenheid. Naast Soennieten wonen er namelijk ook veel Koerden en Alevieten, die er een andere interpretatie van de Islam op na houden. Vooral de relatie tussen de Soennieten en de Koerden is gespannen. Van 1984 tot 2013 voerden Koerden onder de vlag van de PKK een gewapende strijd tegen de Turkse strijd, om meer rechten en zelfbeschikking te krijgen. De oorlog in Syrië heeft tot gevolg gehad dat het conflict met de Koerden recentelijk weer opgelaaid.

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen