Home Artikelen Interview Cassandra Onck: Waarheid snijdt

Interview Cassandra Onck: Waarheid snijdt

Cassandra Onck is een van de toptalenten uit de Nijmeegse muzikale kweekvijver De Basis en werkt hard aan haar eerste album Fractalnoia. In haar liedjes zingt en rapt de 29-jarige Arnhemse over de thema’s geloof en waarheid. ‘Mijn muziek is persoonlijk, maar gaat niet per se over mij.’

Het is een zonnige woensdagochtend als Cassandra Onck met versnelde pas komt aanlopen bij het in graffiti gehulde gebouw van De Basis. Waar menig muziekliefhebber ooit concerten bezocht in ‘het oude Doornroosje’, wordt het pand aan de Groenewoudseweg sinds enkele jaren voornamelijk benut door ambitieuze muzikanten en producers. Onck oogt nog licht verhit van haar reis, maar maakt vooral een aanstekelijk opgewekte indruk. Enthousiast vertelt de zangeres dat zij een paar dagen eerder optrad op het festival Hoogte80 in Arnhem. ‘We go way back’, zegt ze met een glimlach. ‘Als kind vliegerde ik al in dat park.’

Inmiddels heeft zij haar vlieger verruild voor een microfoon. In 2020 bracht zij haar eerste EP Brokstukken uit en het afgelopen jaar publiceerde de zangeres de nummers Evenwicht en Grijs Gebied. De Basis ondersteunt haar tijdens het maken van muziek. Waar Onck voor haar tweede grote release slechts een EP wilde uitbrengen, heeft zij na overleg met de broedplaats besloten toe te werken naar een album. ‘Mijn Nederlandstalige muziek bevindt zich op een gek randje van hiphop en pop’, vertelt de zangeres. Onck laat zich inspireren door artiesten als Fresku, S10 en Woodkid. Haar muzikale carrière begon aan het conservatorium, waar zij later ook actief werd als artistiek onderzoeker. Zo was zij een van de initiatiefnemers van de minor Create Space voor studenten van ArtEz University of Arts en de Radboud Universiteit. Het op een creatieve manier samenbrengen van verschillende perspectieven lijkt kenmerkend te zijn voor het werk van Onck. Dit doet ze ook in het programma dat zij maakt voor Open Source Radio. Ze vertelt: ‘Ik nodig daarvoor een wetenschapper en een kunstenaar uit om met elkaar in gesprek te gaan.’ Deze uitzendingen noemt ze Fractalnoia radio en zijn onderdeel van haar project Fractalnoia, waarin zij de thema’s geloven, vertrouwen en waarheid onderzoekt. Hoe geeft Onck met haar muzikale onderzoek betekenis aan waarheid?

Fractalnoia

‘Ik houd me bezig met het spanningsveld tussen geloven en waarheid’, vertelt Onck. De zangeres merkte op dat in het dagelijks leven mensen verschillende dingen geloven en voor waar nemen. Hierdoor raakte ze nieuwsgierig naar het thema, waarna zij zich verdiepte in lectuur. Zij stuitte op de term fractalnoia in een boek van mediawetenschapper Douglas Rushkoff, dat uiteindelijk de naam van haar project werd. ‘Hij beschrijft fractalnoia als een paranoïde staat van zijn waarin mensen zijn overspoeld met informatie. Hierdoor wordt het onmogelijk om op een versie van het verhaal te vertrouwen’, legt ze uit. ‘Daarom leggen ze verbanden tussen losse stukjes informatie en geven daar een eigen betekenis aan.’ Met ‘het verhaal’ doelt Onck op datgene waarvan men denkt dat het de waarheid is. Rushkoff zou complotdenkers hebben genoemd als een extreme variant hiervan. Of het album ook uiteindelijk de naam Fractalnoia zal dragen, is nog niet zeker. ‘Daar is een PR-discussie over, omdat het niet duidelijk is hoe mensen op die titel zullen reageren’, verzucht Onck.

‘Ik had allerlei ideeën over wat de wereld was, maar dat bleek allemaal niet te kloppen.’

Geloof

De zoektocht naar waarheid vond haar oorsprong in het leven van Onck zelf, toen zij enkele jaren geleden haar overtuigingen opnieuw moest vormgeven. Onck worstelt er zichtbaar mee om uit te leggen waarom zij haar overtuigingen moest loslaten, omdat zij vreest dat de gebeurtenissen uit haar persoonlijke leven dan de achterliggende universele thema’s zullen overschaduwen. Toch meent de zangeres dat die persoonlijke voorbeelden nodig zijn om haar verhaal te vertellen, daarom besluit zij tijdens het gesprek meer context te geven. Onck kwam uit een lastige thuissituatie, die na het overlijden van twee gezinsleden compleet veranderde. ‘Ik raakte buiten de paden. Niet omdat ik dat wilde, maar omdat alles wegviel’, legt ze uit. Doordat haar vertrouwde omgeving zo desastreus veranderde, kon Onck niet meer vertrouwen op haar wereldbeeld. Ze vertelt: ‘Ik had allerlei ideeën over wie ik was en wat de wereld was, maar dat bleek allemaal niet te kloppen.’

Ondanks de moeilijke periode wist de zangeres zich er dagelijks toe te zetten om uit bed te komen. ‘Toen realiseerde ik me dat ik ergens in geloofde’, vertelt ze. ‘Want als ik dat niet deed, zou er geen enkele reden zijn om nog te willen leven.’ Daarbij benadrukt de zangeres dat geloof voor haar niet zozeer iets met religie te maken heeft. ‘De kern van mijn geloof is niet dat ik wel of niet naar de kerk ga, maar hoe ik in het leven sta en dat vormgeef’, legt ze uit. ‘Geloven is voor mij het vertrouwen op iets dat je niet zeker weet.’ Het inzicht dat zij daadwerkelijk nog ergens in geloofde vormde het startpunt van een nieuwe zoektocht, waarin zij haar overtuigingen opnieuw moest vormgeven. ‘Waar geloof ik dan in? Hoe ga ik mijn dagen invullen?’, vertelt ze. ‘Dat was de kern.’

Grijs Gebied

De vraag naar wat waarheid is staat ook centraal in het huidige project van Onck, waarin zij het thema vanuit een universeel perspectief belicht. Hiervoor ging ze het gesprek aan met verschillende mensen, waarbij ze benieuwd was naar hun visie op de waarheid. Zo sprak ze een filosoof, Jehovagetuige en iemand die wantrouwend tegenover de media staat. Dankzij deze verschillende gesprekken kwam zij in aanraking met veel uiteenlopende perspectieven en herkent ook parallellen tussen deze conversaties. ‘Het valt mij onder andere op dat ze het allemaal hebben over verlies of verandering,’ legt ze uit. ‘Dat zijn dan de thema’s waarover ik muziek schrijf.’ Het opstellen van teksten doet de zangeres voornamelijk op basis van improvisatie, met componisten Bauke Moerman en Mauro Casarini produceert zij dan later de muziek. De gevoerde gesprekken dienden niet enkel als inspiratiebron, maar Onck verwerkt ze ook letterlijk in haar nummers. Zo hoort de luisteraar wetenschapper Thieme Stap spreken op de eerste klanken van Oncks nieuwste single Grijs Gebied. De audiofragmenten uit het interview vormen een rode draad door het liedje. Uiteindelijk zal Fractalnoia bestaan uit een radioprogramma, album en tekstbundel. De bundel zal haar songteksten bevatten en dit najaar worden gepubliceerd.

Waarheid

Inmiddels is Onck al een lange tijd bezig met Fractalnoia, maar op de vraag wat waarheid voor haar betekent is de zangeres even stil. ‘Ik heb dit natuurlijk over mezelf afgeroepen,’ grijnst ze. Ze denkt kort na: ‘Waarheid ligt voor mij in het besef dat er heel veel mogelijkheden zijn.’ Ze vergelijkt het begrip met het idee van een multiverse uit de natuurkunde. ‘Ik denk niet dat er een collectieve waarheid is,’ concludeert ze. ‘De manier waarop mensen naar bepaalde dingen kijken, kunnen als dag en nacht verschillen.’ De talloze gesprekken die zij voerde, zorgden ervoor dat de zangeres anders naar haar eigen geloof ging kijken. ‘De werkelijkheid is veel genuanceerder dan ik dacht,’ vertelt ze. ‘Ik kan me in mensen herkennen waarvan ik het van tevoren nooit had verwacht.’

‘Ik kan me in mensen herkennen waarvan ik het van tevoren nooit had verwacht.’

Onck ziet het als een verrijking dat zij deze gesprekken mocht voeren en in staat is deze met elkaar te vergelijken. ‘Het is niet zo dat er een enkel gesprek is dat me heel erg is bijgebleven’, legt ze uit. ‘Het zijn de patronen die je hoort in hoe mensen met dingen omgaan.’ Het bestaan van zulke overeenkomsten tussen de vele contrasterende perspectieven, heeft de zangeres ervan overtuigd dat er ook een verbindende factor aanwezig is. Bevlogen zegt ze: ‘Ik geloof graag dat die factor de liefde is, als een soort drijvende kracht achter alles.’

Opbouwen van vertrouwen

Met haar muziek wil Onck ook een verbindende factor vormen. ‘Ik hoop dat ik mensen een startpunt kan geven om het gesprek te voeren over geloven en waarheid’, vertelt ze. ‘Daarom ben ik zo eerlijk mogelijk over mijn visie, zodat ik deze met anderen kan delen.’ Om dit te kunnen doen zorgt de zangeres ervoor dat zij haar muziek zo toegankelijk mogelijk maakt. ‘De complexiteit zit meer in de thema’s achter de muziek’, legt ze uit. ‘De muziek zelf is niet abstract, want dan komt het niet meer aan.’ Dit heeft tot gevolg dat haar karakteristieke teksten letterlijk en direct zijn, ondanks dat ze inhoudelijk gaan over ogenschijnlijk complexe thema’s. Daarnaast is eerlijkheid volgens de zangeres het belangrijkste aspect bij het opbouwen van vertrouwen. Ze verklaart: ‘Daarom ben ik heel open over wat ik heb meegemaakt en wat ik wil doen.’

Over wat de zangeres in de toekomst wilt bereiken is zij heel duidelijk: de Nederlandse podia betreden. Deze zomer kon zij dit volop doen, zo trad ze op bij de Vierdaagsefeesten en het Valkhof festival en zal ze 15 september op Rabo Open Stage Tivoli optreden. Bovenal hoopt de zangeres ooit met een eigen liveshow te mogen touren langs theaters en concertzalen. De beslissing om toe te werken naar een album in plaats van een EP is de eerste stap in de richting van dit doel. Ze hoopt dat Fractalnoia een startpunt zal vormen voor de luisteraars om het gesprek aan te gaan over thema’s die abstracter lijken dan ze eigenlijk zijn. ‘Ik maak muziek die persoonlijk is, maar niet per se over mij gaat’, concludeert Onck. ‘Tijdens dit project ben ik erachter gekomen dat juist de meest persoonlijke dingen universeel zijn.’

Dit artikel verscheen in ANS-krant 2 (J37).

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen