Na maanden ploeteren in de UB en met je neus in de boeken gezeten te hebben weten veel studenten met scripties op de proppen te komen waar ze trots op zijn. Het probleem van zulke scripties is dat ze vooral gelezen zullen worden door de docenten die het onderzoek moeten beoordelen. Zonde, vindt online kennisplatform De Focus.
Tekst: Tom Plaum
Van onderzoeker naar journalist
Begin 2015 hadden een paar afgestudeerde studenten Liberal Arts and Sciences aan de Universiteit Utrecht het gevoel dat de potentie van hun scriptie niet werd benut. ‘De oprichters van De Focus merkten dat er veel maatschappelijke relevantie in hun onderzoek zat’, legt Thom Hamer, woordvoerder van het online kennisplatform, uit. ‘Die relevantie en de inzichten die uit de scriptie voortkwamen verdwenen echter in het archief.’
Met in het achterhoofd dat de resultaten van scripties daadwerkelijk nut hebben, zijn deze alumni aan de slag gegaan om De Focus op poten te zetten. Het initiatief is een online kennisplatform, waarop artikelen verschijnen die zijn afgeleid van scripties van studenten. Zij kunnen hun wetenschappelijke bevindingen insturen naar De Focus, maar ‘de student moet er wel van overtuigd zijn dat zijn onderzoek maatschappelijke relevantie heeft’, vertelt Hamer. ‘Die is te vinden in actualiteiten zoals internationale conflicten, maar ook vraagstukken die de toekomstige mens aangaan, zoals klimaatverandering. De redactie bepaalt uiteindelijk of een onderwerp geschikt is voor een artikel.’
Zodra het onderwerp van de scriptie is goedgekeurd mag de student zijn onderzoek omzetten tot een journalistiek artikel. ‘We hebben altijd richtlijnen met de student wanneer hij bijvoorbeeld een eerste versie moet hebben’, licht Hamer toe. ‘Nadat de eerste versie is geschreven heeft de redacteur vijf dagen om te redigeren. Daarna kijkt er nog een eindredacteur naar, terwijl er ondertussen gesprekken zijn met de auteur en de redacteur. Zo zijn er veel checks and balances om te zorgen dat een artikel ontstaat dat we durven te publiceren.’ Daarnaast wil Hamer duidelijk maken dat het uiteindelijke artikel niet per se een samenvatting van de scriptie moet zijn. ‘We willen ook graag interessante inzichten van een scriptie uitvergroten. In het artikel zoom je dan in op een bepaald aspect van het onderzoek dat wij en de student het meest relevant achten voor de buitenwereld om te lezen.’
Gaten opvullen
De behoefte van de oprichters om de maatschappelijk belangrijke inzichten van studenten meer aandacht te geven komt niet uit de lucht vallen. Volgens Hamer is er een enorme kloof tussen wetenschap en de maatschappij. ‘Wat je ziet is dat er veel wetenschap wordt bedreven door intelligente professoren, maar dat zij zo in hun ivoren toren zitten dat de weg naar de maatschappij niet eens wordt belopen. Ik denk dat dit ook doorspeelt in hoe studies zijn opgesteld. De verbinding tussen wetenschap en maatschappij wordt niet gestimuleerd.’
De Focus wil proberen het gat dat er bestaat tussen wetenschap en maatschappij te dichten door het publiceren van artikelen. Het initiatief viel kort na de oprichting in 2015 op bij de organisatoren van de wedstrijd The Challenge. Bij deze wedstrijd wordt er gekeken naar nieuwe ideeën om de journalistiek te verbeteren. De Focus schopte het tot de finale, maar viel net buiten de prijzen. ‘Het feit dat we de finale haalden wekt de indruk dat er behoefte is voor een initiatief als De Focus’, vertelt Hamer.
‘Stel dat een scriptie gaat over vluchtelingen ten gevolge van klimaatverandering, dan willen we daar een artikel over hebben.’
Landelijk doel
Dat er genoeg animo is voor De Focus is leuk en aardig, maar heeft het platform daadwerkelijk succes? Hamer vertelt dat het succes van een artikel verschilt. ‘Je ziet dat studenten zelf al hun artikel delen als dit wordt gepubliceerd. Dat heeft veel invloed in hoeverre het stuk zich verspreidt. Daarnaast proberen we meer in te gaan op de actualiteit. Stel dat een scriptie gaat over vluchtelingen ten gevolge van klimaatverandering, dan willen we daar een artikel over hebben. Dat proberen we dan te verspreiden in de onderzoeksgebieden die daarover gaan en een discussie aanwakkeren.’
Op deze manier probeert De Focus mensen bij de maatschappelijke discussie te betrekken buiten hun huidige lezerskringen. Die bestaan nu vooral uit studenten uit Utrecht en Amsterdam, omdat daar de meeste studenten vandaan komen die verantwoordelijk zijn voor de artikelen. Dat er op dit moment alleen maar geïnteresseerden uit deze twee steden komen vindt Hamer mooi, maar hij ziet graag dat het online kennisplatform ook studenten uit alle studentensteden gaat trekken. ‘Toen De Focus werd opgericht hadden we het doel om landelijk bereikbaar te zijn voor alle studenten. Dat doel is zeker nog niet bereikt. Het platform is pas echt geslaagd als we vanuit alle universiteitssteden in elk geval iets hebben gepubliceerd.’ Hamer ziet in dat als De Focus dat wil bereiken, de frequentie van het verschijnen van artikelen sterk omhoog moet. Op dit moment verschijnt er namelijk eens per twee weken een nieuw journalistiek artikel op de website en de sociale media van het platform. ‘Als ik heel ambitieus ben, denk ik dat dan iedere werkdag van de week een nieuw artikel moet verschijnen.’ Toch zal Hamer niet teleurgesteld zijn als het doel om landelijk bekend te zijn niet wordt bereikt. ‘Als andere media die niet De Focus zijn maar wel hetzelfde principe hebben worden opgericht in andere steden, dan zou dat natuurlijk ook het doel bereiken voor ons. Dan wordt de kloof tussen scriptie en maatschappij ook gedicht. In die zin zijn we ook niet gulzig dat alleen wij dit willen bereiken.’