Van huisjesmelkers tot illegaal downloaden en van stagevergoedingen tot DUO. Op ANS-Online geeft Rechtswinkel Nijmegen-Oost maandelijks uitleg over juridische zaken waar studenten mee te maken krijgen. Deze keer: misdragingen buiten werktijd.
Het is inmiddels een aantal weken geleden, maar vergeten doen we het niet: de avondklok-relschoppers. Ze gooiden met stenen, staken auto’s in de brand en plunderden winkels. Herinner jij je ook nog de voetbalsupporters die tijdens de wedstrijd Ajax-Feyenoord een pop aan een strop hielden die de doelman van Feyenoord moest voorstellen. Iedereen kent ook wel de verhalen van uitgaansavondjes die uitlopen op vechten, met een strafrechtelijke veroordeling tot gevolg. In al deze gevallen kunnen deze gedragingen negatieve gevolgen hebben voor de werkgever. Maar kunnen gedragingen buiten werktijd een reden zijn voor ontslag?
Handelingen in privésfeer
Volgens de wet is een werknemer verplicht om zich tijdens de uitvoering van zijn werkzaamheden als een goed werknemer te gedragen. Zo moet een werknemer onder meer de aanwijzingen van de werkgever opvolgen. Over het gedrag van de werknemer in zijn vrije tijd heeft de werkgever in principe niets te zeggen. Het uitgangspunt is dan ook dat gedrag puur buiten werktijd in principe geen reden vormt voor ontslag.
Dat kan echter anders zijn als er een relatie is tussen de misdraging buiten werktijd en de werkzaamheden. Daarvoor is wel vereist dat de gedraging een negatieve invloed heeft op het functioneren van de werknemer. Zo kan de gedraging de goede naam van de werkgever en de verhoudingen op de werkvloer beïnvloeden. Daarnaast kan in de arbeidsovereenkomst of personeelshandboek uitdrukkelijk zijn overeengekomen dat bepaalde gedragingen buiten werktijd niet zijn toegestaan.
Dit kan onder meer het geval zijn als een werknemer zich misdraagt tijdens een personeelsfeest door teveel drank of drugs in combinatie met agressief gedrag. Ook kunnen er foto’s of video’s van misdragingen rondgaan op social media waarbij de naam van de werkgever duidelijk in beeld is gebracht. Een ander voorbeeld is een werknemer die met andere werknemers betrokken raakt bij een hevige vechtpartij tijdens een avond stappen in het weekend.
Ontslag?
Misdragingen buiten werktijd hebben pas gevolgen wanneer ze invloed hebben op de arbeidsovereenkomst. Dit zal veelal worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van dat geval en de aard van de functie. Zo is voor te stellen dat een beveiligingsbedrijf dat ziet dat een beveiliger in zijn vrije tijd een supermarkt vernielt, bij de rechter toestemming krijgt om die werknemer met behulp van de wettelijke ontslagregels te ontslaan. Bij dit ontslag gaat het niet zozeer om het functioneren van de werknemer, maar om andere omstandigheden die ervoor zorgen dat voortzetting van het dienstverband niet meer van de werkgever gevergd kan worden. Met andere woorden: hoe meer het bedrijf wordt geraakt, des te groter de consequenties zijn.
Andere gevolgen dan ontslag
Wanneer er geen reden is voor ontslag, kan de werkgever dan nog iets tegen de misdragingen doen? In de arbeidsovereenkomst of cao kan zijn overeengekomen dat de werkgever bij bepaalde misdragingen disciplinaire maatregelen kan toepassen. De werkgever kan dan een boete opleggen of de werknemer (tijdelijk) schorsen. Daarnaast kan de werkgever een schadevergoeding van de werknemer eisen, wanneer de werkgever door toedoen van de werknemer schade heeft geleden die is ontstaan door opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Voor dezelfde misdraging kan niet een schadevergoeding én een boete worden geëist, waardoor de werkgever hiertussen een keuze moet maken.
Samenvattend
Het uitgangspunt is dat misdragingen buiten werktijd geen reden vormen voor ontslag. De misdragingen kunnen pas consequenties hebben als ze de arbeidsovereenkomst raken. Daarvan is slechts in uitzonderlijke gevallen sprake. Wel kan de werkgever, als dit is afgesproken en er geen reden is tot ontslag, een boete opleggen of de werknemer (tijdelijk) schorsen.
Dus ‘wat gebeurt buiten werktijd, blijft buiten werktijd’ gaat in veel gevallen op, maar wees altijd bewust van jouw functie en de huishoudelijke regels binnen een bedrijf.
Heb je een juridisch advies nodig over gedrag buiten werktijd of over een andere kwestie? Rechtswinkel Nijmegen-Oost helpt graag! Wij voorzien je van gratis juridisch advies. Zie voor meer informatie www.rechtswinkelnijmegen.nl