Home Reportage Haastige spoed is zelden goed

Haastige spoed is zelden goed

door Redactie

Emotie, onbegrip en onvoorspelbaarheid: dagelijkse kost voor hulpverleners bij een ongeval. ANS keek mee bij de meldkamer en ambulance en zag hoe onvoorspelbaar het werk kan zijn wanneer elke seconde telt.

Tekst: Camee Comperen
Foto’s: Ted van Aanholt

Dit artikel verscheen eerder in de vijfde editie van ANS.

ambulance1

Met volle vaart rijdt een ambulance over de busbaan langs treinstation Heyendaal. Voorin zitten een bestuurder en een verpleegkundige, achterin liggen de benodigdheden om patiënten te behandelen. De brancard, vele lades met medicijnen, spuiten, een hartmassageapparaat en verbindmateriaal liggen boven elkaar opgeslagen, klaar om te worden gebruikt. De wagen is volledig voorbereid op elke situatie.

Deze ambulance is net vertrokken vanuit de ambulancepost in de buurt van de campus. Verscholen achter de Subway en station Heyendaal ligt de post, uitgerust met acht startklare ambulances. De wagens staan te wachten op bericht vanuit de meldkamer. Deze ontvangt alle noodoproepen uit veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Wanneer iemand 112 belt, verloopt er een proces van de meldkamer tot de plaats van het ongeval. Maar hoe gaat dit proces eigenlijk in zijn werk?

‘Er moeten veel keuzes worden gemaakt in korte tijd, waardoor je het risico loopt de verkeerde beslissing te nemen.’

Een kijkje in de meldkamer
Elke melding komt binnen in de meldkamer, een ruimte gevuld met computerschermen waarop landkaarten, kleurcodes en adressen te zien zijn. De medewerkers nemen met kalme, rustgevende woorden de telefoon op. ‘Goedemiddag, u spreekt met meldkamer Nijmegen. Waar kan ik u mee helpen?’, luidt de standaard openingszin.

ambulance2Vervolgens komen de medewerkers snel ter zake, want in sommige gevallen is er geen tijd te verliezen. ‘Het draait allemaal om snel anticiperen, de situatie onderzoeken en keuzes maken’, vertelt Paul Sanders, medewerker van de meldkamer. Sanders werkt al twintig jaar op de meldkamer en heeft in deze tijd veel ervaring opgedaan. ‘We moeten de zorgtoewijzing bepalen op basis van een gesprek van enkele minuten. In dat gesprek zet de meldkamer alle informatie over het ongeval op een rijtje. Dit kan erg lastig zijn, want iemand die belt over een ongeval kan natuurlijk erg emotioneel of in paniek zijn’, legt Sanders uit. ‘Er moeten veel keuzes worden gemaakt in korte tijd, waardoor je het risico loopt de verkeerde beslissing te nemen. Daarnaast spreek je altijd een ander persoon met een ander probleem. Dit maakt het werk erg onvoorspelbaar.’ Dat hij nooit weet wat hij kan verwachten, maakt het werk erg zwaar, vertelt Sanders. Wat helpt is dat hij maar kort contact heeft met de patiënten. ‘In een ziekenhuis kom je vaker dezelfde mensen tegen, terwijl wij alleen de eerste hulp verlenen. Wij spreken de patiënt of omstander alleen over de telefoon en horen bijna nooit hoe het afloopt.’

Loeiende sirene en volle vaart
Zodra er bij de meldkamer een melding binnenkomt, wordt deze snel doorgezet naar de ambulancepost. Hier zitten de ambulancemedewerkers rustig te wachten op een melding. De enorme verzameling dvd’s en boeken, de gezellige zithoek, comfortabele sofa’s en het drukbezochte koffieapparaat maken het wachten aangenaam. De medewerkers weten dat ze hun koffie niet altijd rustig kunnen opdrinken. Ze moeten namelijk altijd startklaar staan om in de ambulance te springen zodra er een melding binnenkomt. ‘Vanaf dat moment moeten we efficiënt werken, want er zijn gevallen waarbij letterlijk elke seconde telt’, vertelt Oscar Francissen. Hij werkt al 27 jaar als ambulanceverpleegkundige. Genoeg ervaring dus, maar toch is Francissen nog zenuwachtig bij elke melding. ‘Ik weet nooit wat ik kan verwachten, maar ik probeer me altijd zo goed mogelijk voor te bereiden op basis van de informatie die ik heb. Het draait natuurlijk wel om mensenlevens.’ Als de ambulance onderweg is naar een noodgeval is het van belang dat de chauffeur stevig, maar veilig doorrijdt. Eenmaal aangekomen op de plaats delict moet hij de situatie goed in zich opnemen. ‘We lopen door, maar rennen nooit, haast werkt namelijk altijd in ons nadeel. Stel je voor dat je een patiënt aan het behandelen bent, maar ergens anders blijkt nog een zwaargewond persoon te liggen. Wanneer je haast hebt, verlies je het overzicht en dat moeten we altijd voorkomen.’

‘Vaak is een situatie te de-escaleren door zelf rustig te blijven, begrip te tonen voor de emoties en alles duidelijk uit te leggen aan de patiënt en omstanders.’

Onbegrip
‘De ambulance is zo uitgerust dat patiënten in vrijwel alle gevallen ter plaatse kunnen worden behandeld’, vertelt Francissen. ‘De patiënt hoeft dus niet altijd naar het ziekenhuis, bijvoorbeeld als deze een infarct heeft.’ Dit roept soms onbegrip op bij patiënten en omstanders die verwachten dat de patiënt wordt meegenomen naar het ziekenhuis. Soms krijgen omstanders dan het idee dat de patiënt niet de behandeling krijgt die hij of zij nodig heeft. Dit kan lastige situaties veroorzaken. Francissen vertelt over een conflict dat hij enkele jaren geleden met een omstander heeft gehad. ‘Een vrouw van rond de zestig was gestruikeld over een tennisbal. Ik kwam met de ambulancemotor aan en kon de vrouw ter plaatse behandelen, maar een omstander eiste dat de vrouw zou worden meegenomen naar het ziekenhuis. In het belang van het slachtoffer ging ik hier niet tegenin en belde een ambulance, maar later werd duidelijk dat dit totaal overbodig was.’ Francissen vertelt dat burgers soms weinig begrip hebben voor de ambulancemedewerkers. Hij merkt dat hij en zijn collega’s onder het vergrootglas liggen wanneer zij aan het werk zijn. ‘Jaren terug gingen we een keer een frietje halen, maar precies op dat moment kregen we een melding. Er zat spoed achter en we moesten met loeiende sirene weg. Omstanders hebben toen een klacht ingediend omdat ze dachten dat we met sirene reden zodat onze friet niet koud zou worden’, vertelt Francissen. ‘Ik vind het erg jammer om dit soort klachten te krijgen. Dit laat zien dat mensen ons niet volledig vertrouwen.’

    ambulance4  ambulance3  ambulance5

In de media verschijnen vaak berichten dat burgers ambulancepersoneel belagen. Toch denkt Francissen dat het beeld van agressie tegenover ambulancemedewerkers zoals dat wordt geschetst genuanceerder ligt. ‘Agressie heb ik niet zo ervaren in de jaren dat ik dit werk heb gedaan.’ In heftige situaties zijn mensen vaak emotioneel of in paniek en kunnen daardoor intenser reageren, denkt Francissen. ‘In dit soort gevallen gaat het allemaal om goede communicatie. Vaak is een situatie te de-escaleren door zelf rustig te blijven, begrip te tonen voor de emoties en alles duidelijk uit te leggen aan de patiënt en omstanders.’

Passie voor het vak
‘Ambulancemedewerker voelt soms als een zware baan’, zegt Francissen, ‘met veel emotie, onbegrip en onvoorspelbaarheid. Een situatie raakt mij het meest wanneer het dichtbij komt. Dit gebeurt bijvoorbeeld als ik ergens binnenkom en de mensen dicht bij jou staan. Je herkent de inrichting van een huis of een gezinssamenstelling. Kleine zaken waardoor je op die momenten beseft dat ook jou of je dierbaren ook iets kan overkomen. Toch blijf ik altijd in mijn professionele rol, ik zal nooit onderscheid maken in behandeling. Ik zou het niet anders doen als de patiënt mijn moeder of mijn vriendin zou zijn, want iedereen verdient de beste zorg.’

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen